Father Shirima van onze partner AJAM, Gathoni en de vader van Grace en Margaret
Gathoni is onze vrijwillige reporter in Kenia. We kennen haar sinds september 2016 toen ze de reisleider was van de reportersreis door Kenia die Cristel en Judith maakten. Gathoni werkt in het dagelijks leven als senior projectmedewerker voor UNDP Amkeni Wakenya.
Gathoni sprak met ‘Baba’ [papa], de vader van Grace en Margaret, de twee eerste meisjes die dankzij onze stichting naar de middelbare school konden. Over toen en nu. Onder de acaciaboom in Emboliey, waar we, Gathoni, Cristel en Judith, hem ook in 2016 ontmoetten.
Op weg naar Emboliey, het dorp van Grace en Margaret
Father Shirima en ik vertrokken rond 10.00 uur naar Emboliey. Tijdens de hele reis was het duidelijk dat het een zwaar seizoen was geweest. Het was droog. Er was geen vegetatie. En het was heet. Heel heet. We moesten de ramen van de auto openhouden. Ook al zouden de open ramen er voor zorgen dat de hele auto vol stof zou komen te zitten, dat onze kleren helemaal stoffig zouden zijn en nog vervelender, mijn haar zou ook vol met stof zitten. Maar gezien de omstandigheden was stof de betere optie.
Gathoni onderweg naar Emboliey
De rit naar Emboliey was zoals altijd prachtig. Ik ben altijd verrast geweest over het landschap in de regio Kajiado. Ik herinnerde me dat ik dacht dat dit een heerlijke plek zou zijn om te gaan wandelen. Je zag groepen vrouwen lopen. Het was een zaterdag, dus de vrouwen waren allemaal mooi gekleed, op weg ergens naar toe. Misschien een bruiloft? Of de kerk? Wie weet. Maar ze zagen er prachtig uit, met de Masai-sieraden om hun nek.
Father Shirima vertelde me verhalen over de meisjes. Het was 7 jaar geleden dat ik Emboliey voor het laatst had bezocht. 7 jaar geleden dat ik Grace ontmoette. Ik keek er naar uit om haar te zien. Ze heeft de middelbare school afgerond en volgt nu een beroepsopleiding. Ik wilde weten welke dromen ze had voor de toekomst. En hoe het met haar ging. En of ze gelukkig was.
Onder de acacia
Toen we in het dorp aankwamen, gingen we regelrecht naar dé boom. Hij zat altijd onder die specifieke boom, de vader van Grace. Misschien komt het omdat die de grootste schaduw geeft. En hij zag er precies zo uit als zeven jaar geleden. Hij zat daar samen een jongere man. Ik vroeg hem waar ze het over hadden. En hij legde me uit dat hij als een van de stamoudsten, en de traditie volgend, de verantwoordelijkheid had om andere mannen in de gemeenschap, zowel jong als oud, te adviseren en te begeleiden. En sinds hij de waarde van het onderwijs aan meisjes was gaan begrijpen, had hij de taak op zich genomen om de mannen in de gemeenschap voor te lichten over hoe belangrijk het is dat meisjes verzekerd zijn van onderwijs en dat ze goed onderwijs krijgen. En daar wilde ik natuurlijk meer van weten. Want dit was compleet het tegenovergestelde van de man die ik 7 jaar geleden ontmoette.
Gathoni, de vader van Grace en Margaret en de jongere man onder de acaciaboom
In september 2016
Tijdens mijn laatste bezoek, toen we Grace voor het eerst ontmoetten, was hij koppig geweest: “Waarom zou ik een meisje onderwijs laten volgen?”, had hij gevraagd. “Een meisje onderwijs geven is geldverspilling. Als ze wordt uitgehuwelijkt, zal ze voor mij en mijn familie niet meer van nut zijn. Wie zal er baat bij hebben? Haar man en zijn gezin.” En omdat kinderen in de meeste gemeenschappen in Kenia als sociale zekerheid worden beschouwd, was de logica dat het beter was om jongens onderwijs te laten volgen, die niet alleen op hun oude dag voor hun ouders zouden zorgen, maar ook een helper in de vorm van een vrouw zouden meebrengen om voor zijn ouders te zorgen.
Hij had ook zijn angst geuit: “Ik heb niet de middelen om Grace naar school te laten gaan. En ze kan niet thuis blijven, want dan wordt ze zwanger en brengt ze niet alleen zichzelf, maar ook mij en mijn familie te schande.” Hij dacht ook niet dat naar school gaan de oplossing was. “Maar ik zal mijn middelen niet gebruiken om haar naar school te sturen. School zal haar verwennen. Ze zal onbeleefd en koppig worden. Ze zal niet naar mij luisteren. En ze zal niet trouwen omdat de mannen hier geen goed opgeleide vrouw willen die hen problemen zal bezorgen.” Hij dacht dat door aan de traditie vast te houden en haar uit te huwelijken de enige manier was om Grace en de reputatie van hem en zijn familie te redden. “Haar man en haar nieuwe familie zullen voor haar zorgen.” Dit was wat hij 7 jaar terug over Grace zei, die toen pas 15 jaar oud was.
Grace in 2016
7 jaar later
Maar hier was hij, een oude man, heel trots dat zijn dochters op school zaten. (Een tweede dochter, Margaret, kon ook via stichting Kamaria naar school om onderwijs te volgen. Want net als haar zus zou ze worden uitgehuwelijkt toen ze de basisschool had afgerond.) Je kon zien dat hij trots was. En hij was blij. Hij vertelde me: “Grace en Margaret zijn niet veranderd. Ze luisteren nog steeds naar mij. En ze zijn gehoorzaam.” Zijn enige zorg was dat Margaret te mager was. “Ik weet niet zeker of ze genoeg eet. Ik denk dat haar studie zwaar is”.
Ik vroeg hem wat er veranderd was. Hij vertelde me dat hij voorheen zijn dochters, die ouder waren dan Grace en Margaret, had weggegeven. En dat van de dochters die hij had uitgehuwelijkt, niemand gelukkig was. “Ze zijn vaak thuis vanwege het geweld en de armoede in hun huizen”, zei hij in het besef dat hij hen naar een leven van armoede had gedegradeerd. Hij gaf toe dat het niet juist was geweest om hen uit te huwelijken.
Father Shirima, de vader van Grace en Margaret en een kind uit het dorp
Een prachtige uitdrukking van liefde
Nu waren daar Grace en Margaret en voor het eerst had hij hoop. “Grace en Margaret zijn als koeien die op het punt staan te bevallen. Onze hoop is op hen gericht, want net als aanstaande koeien wachten we op de geboorte van de jongen en weten we ook dat we genoeg melk zullen krijgen om ons hele gezin te voeden.” Dit betekent misschien niet veel voor iemand die niet uit de Masai-cultuur komt, maar voor de Masai zijn koeien alles. Het was dus een prachtige uitdrukking van liefde en bijna eerbied voor zijn dochters. Het was prachtig om daar te zitten en naar hem te luisteren terwijl hij over zijn kinderen praatte.
Hij vervolgde heel serieus: ‘Nu weet ik dat Grace en Margaret mij niet nodig zullen hebben om een echtgenoot voor hen te vinden. Zij zullen zelf hun echtgenoot vinden.” En hij meende het.
Hoop
Toen ik hem vroeg wat hij andere ouders met dochters zou vertellen, zei hij: “Een meisje onderwijzen is synoniem voor de gemeenschap tot een hoger level brengen. Meisjes komen altijd terug naar huis. Zij zullen voor je zorgen. Zij zullen voor hun broers en zussen zorgen. Jongens daarentegen zullen weggaan en jou en waar ze vandaan komen vergeten. Dus ik zou ze willen zeggen dat ze hun meisjes naar school moeten laten gaan om de toekomst van hen en hun families veilig te stellen.’
Tegen de tijd dat ik Emboliey verliet, ging de zon onder. Graces vader zat daar, onder ‘zijn’ boom zoals hij zeven jaar geleden had gezeten. Maar de zaken waren anders. Hij was anders. De meisjes waren anders. En hoewel Emboliey nog steeds warm en droog was, was er iets anders. Er was hoop.